外籍华人能向中国使领馆申办公证吗？
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scr?ta in zenéize, segóndo a graf?a ofi?ia |
L'Irlànda (éire in irlandéize[1], Ireland in ingléize), conosci?a ofi?ialménte cómme Repùbrica d'Irlànda (Poblacht na héireann in irlandéize, Republic of Ireland in ingléize)[2], a l'é 'n pàize de l'Eor?pa nòrd-òcidentale.
Gi?graf?a
[modìfica | modìfica wikitèsto]L'Irlànda a l'é forma da 26 de tradi?ionali 32 contêe inte qu? a l'é spart?a l'?zoa irlandéize. A na?ión a confìnn-a pe t?ra s?lo con l'Irlànda do Nòrd, a qu? a l'é pàrte do Régno Un?o. Inte atre dire?ioìn a l'é bagna da l'òcéano Atlàntico e, in particola, da-o Ma Cèltico a sùd, da-o Cana de Sàn Zórzo a sùd-èst e da-o Ma d'Irlànda a levànte.
A sò capitale, e ?it? ciù grànde da na?ión ascì, a l'é Dublìn, scitoa in scia r?va de levànte de l'?zoa. Ciù ò mêno o 40% di 5 milioìn d'irlandéixi o stà inte l'àrea metropolitànn-a da capitale, conosci?a co-o nómme de Greater Dublin[3]. E atre ?it? ciù grénde són, inte l'órdine, Cork, Limerick, Galway e Waterford.
St?ia
[modìfica | modìfica wikitèsto]O Stato Lìbero d'Irlànda o l'é st?to creòu, cómme Dominion, into 1922 aprêuvo a-o coscì d?to Tratato anglo-irlandéize. Inte l'ànno 1937 a l'é st?ta adota 'na nêuva costitu?ión, cangiàndo o nómme do pàize in Irlànda e trasformàndolo inte 'na repùbrica co-in prescidénte no esecut?vo votòu a ele?ión dirètta. 'Sta rifórma chi a l'é st?ta formaliza into 1948 co-o coscì d?to Republic of Ireland Act. Into dexénbre do 1955 l'Irlànda a l'é intra inte Na?ioìn Un?e e, into 1973, inte Comunit? Eoropêe ascì.
O stato irlandéize o no l'à av?o de rela?ioìn formali con l'Irlànda do Nòrd pi-a ciù pàrte do sécolo XX ma, tra i ànni '80 e '90, a l'é incomensa 'na colabora?ión co-o Régno Un?o pe atrova 'na solu?ión a-i coscì d?ti "Troubles". A part? da-a fìrma de l'Acòrdio do Venardì Sànto do 1998 o govèrno irlandéize e l'esecut?vo de l'Irlànda do Nòrd àn comensòu a colabora in sce 'na série de polìtiche sótt'a-o conséggio ministeriale nòrd/sùd creòu pròpio con quéllo acòrdio.
Econom?a e polìtica
[modìfica | modìfica wikitèsto]Co-?n inportantìscimo céntro finan?iaio scitoòu inta ?it? de Dublìn, l'Irlànda a l'é unn-a de dêxe na?ioìn co-o PIL pro capite ciù ato do móndo[4], scibén che 'sto f?to chi o l'é in pàrte dov?o a-a pratica de tax inversion òpera da vàrie inpréize multina?ionali ch'àn stabil?o chi a pròpia sêde[5][6][7][8]. Dónca, a part? da-o 2017, a Bànca Centrale d'Irlànda a fornìsce di d?ti agiust? segóndo ?èrti paràmetri (in sìgla GNI*) aprêuvo a-a distor?ión as? rilevànte caxona da-o càlcolo co-a devia?ión stàndard[9][10]. Depo? a sò intra inte Comunit? Eoropêe, o govèrno o l'à adotòu 'na série de polìtiche econòmiche liberali ch'àn portòu, tra o 1995 e o 2007, a-o grànde per?odo de svilùppo da coscì d?ta "t?gre cèltica", fin?o p?i into 2008 aprêuvo a-o sccéuppo da cr?xi finan?iaia in quéllo ànno[11].
L'Irlànda a l'é òrganiza cómme 'na repùbrica parlamentare unitaia[12]. O parlaménto, ciamòu Oireachtas, o l'é formòu da 'na càmia bàssa, a Dáil éireann, e 'na càmia ata, o Seanad éireann. O prescidénte da repùbrica, ciamòu Uachtarán, o l'é elez?o diretaménte da-i ?itadìn e o l'à pi-a ciù pàrte de fon?ioìn ?eimoniali da càppo de stato; a ògni mòddo o l'à ?èrti inportànti potêri e cónpiti ascì. O càppo de govèrno, ? s? o prìmmo minìstro, o l'é ciamòu Taoiseach e o vêgne elez?o da-a càmia bàssa, intràndo in càrega dòppo a nòmina da pàrte do prescidénte; o l'à o cónpito de nomina i atri minìstri.
L'Irlànda a l'é 'n pàize svilupòu, co-ina qualit? de vìtta ch'a l'é tra e ciù ate do móndo. A na?ión a l'à 'n bón livéllo de ascisténsa sanitaia, libert? econòmica e de stànpa, óltre che de svilùppo umano in generale[13][14]. A l'é un di ménbri de l'Unión Eoropêa e tra i fondato? do Conséggio d'Eor?pa e de l'OECD. O govèrno irlandéize o l'é an?to aprêuvo a 'na polìtica de neotralit? militare scìnn-a da-a fìn da Segónda Go?ra Mondiale, refuàndo dónca l'intra inta NATO[15]. A ògni mòddo a l'é un di ménbri do PfP e, in pàrte, da PESCO.
Nòtte
[modìfica | modìfica wikitèsto]- ↑ Pronon?iòu [?e????]
- ↑ Segóndo l'artìcolo 4 da Costitu?ión de l'Irlànda o nómme ofi?ia da na?ión o l'é Ireland; o nómme Republic of Ireland, inta se?ión 2 do Republic of Ireland Act, o vêgne indicòu cómme "a descri?ión do stato".
- ↑ (EN) Population and Migration Estimates, April 2018, Central Statistics Office. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) Country Comparison: GDP - per capita (PPP) - World Factbook, Central Intelligence Agency. URL consultòu o 16 arv? 2022 (archiviòu da l'url òriginale o 19 novénbre 2011).
- ↑ (EN) Leprechaun Economics' Earn Ireland Ridicule, $443 Million Bill, Bloomberg L.P., 13 lùggio 2016. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) Gabriel Zucman, Thomas Torslov e Ludvig Wier, The Missing Profits of Nations, National Bureau of Economic Research, Zùgno 2018. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) Ireland is the world's biggest corporate 'tax haven', say academics, The Irish Times, 13 zùgno 2018. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) Financial Stability Board 2017 Report: The largest shadow banking centres, Irish Independent, 6 màrso 2018. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) CSO paints a very different picture of Irish economy with new measure, The Irish Times, 15 lùggio 2017. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) New economic Leprechaun on loose as rate of growth plunges, Irish Independent, 15 lùggio 2017. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) Ireland: As the Celtic Tiger roars its last, New economic Leprechaun on loose as rate of growth plunges, The Guardian, 16 màzzo 2009. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) L. Prakke; C. A. J. M. Kortmann; J. C. E. van den Brandhof, Constitutional Law of 15 EU Member States, Deventer: Kluwer, p. 42, 6a ed., Kluwer, 2004, ISBN 90-13-01255-8.
- ↑ (EN) Human Development Report 2020 (PDF), United Nations Development Programme, p. 343. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- ↑ (EN) Mark Henry, In Fact: An Optimist’s Guide to Ireland at 100, Gill & Macmillan Ltd, 2021, ISBN 0-717-19039-0.
- ↑ (EN) NATO - Member countries, NATO. URL consultòu o 16 arv? 2022.
Bibliograf?a
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (EN) Francis Stewart Leland Lyons, Ireland Since the Famine, 2a ed., Fontana Press, 1985, ISBN 0-006-86005-2.
- (EN) Róisín Doherty, Ireland, Neutrality and European Security Integration, Ashgate, 2002, ISBN 0-754-61812-9.
- (EN) AA.VV., New Gill History of Ireland, 6 vol., 2a ed., Gill & Macmillan Ltd, 2005.
- (EN) Dáibhí ó Cróinín, A New History of Ireland: Prehistoric and early Ireland, Oxford University Press, 2005, ISBN 0-191-54345-4.
- (EN) Brent Massey, Gitanjali Kolanad e Patricia Levy, CultureShock! Ireland: A Survival Guide to Customs and Etiquette, 2a ed., Marshall Cavendish, 2008, ISBN 98-12-61703-5.
- (EN) Michael J. Geary, An Inconvenient Wait: Ireland's Quest for Membership of the EEC, 1957–73, Institute of Public Administration, 2009, ISBN 1-904-54183-6.
- (EN) Frank A. Biletz, Historical Dictionary of Ireland, Scarecrow Press, 2013, ISBN 0-810-87091-6.
- (EN) Insight Guides, Insight Guides Ireland, 11a ed., APA Publications, 2019, ISBN 1-789-19112-2.
- (EN) Neil Wilson, Fionn Davenport, Belinda Dixon, Catherine Le Nevez, Isabel Albiston, Lonely Planet Ireland, 14a ed., Lonely Planet, 2020, ISBN 1-787-01580-7.
?tri progètti
[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Irlànda
Colegaménti estèrni
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (GA, EN) Sc?to ofi?ia do govèrno, in sce gov.ie. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- (GA, EN) Sc?to ofi?ia do parlaménto, in sce oireachtas.ie. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- (GA, EN) Sc?to ofi?ia do prescidénte, in sce president.ie. URL consultòu o 16 arv? 2022.
- (GA, EN) Sc?to turìstico ofi?ia, in sce ireland.ie. URL consultòu o 16 arv? 2022.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
.svg){kind=small}
| Contròllo de outorit? | VIAF (EN) 158208597 · ISNI (EN) 0000 0001 2359 1198 · LCCN (EN) n79063445 · GND (DE) 4027667-3 · BNF (FR) cb11864622v (data) · NDL (EN, JA) 00560111 · WorldCat Identities (EN) n79-063445 |
|---|